Bưởi Đoan Hùng là
loại bưởi có nguồn gốc từ huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ và được xem là đặc sản
tại vùng đất này. Hơn nữa, đây còn mệnh danh là “bưởi tiến vua”, bởi thời phong
kiến chỉ có tầng lớn vua chúa mới được thưởng thức.
Loại quả có
hình dáng cầu dẹt, khi chín thường có màu vàng sáng, múi bưởi ráo, cùi mỏng. Phần
thịt màu trắng ngà, rất mọng nước, thơm đặc trưng, ngọt mát. Đặc biệt, bưởi
Đoan Hùng có thể bảo quản đến 6 tháng, khi bổ ra hương vị vẫn ngon ngọt.
1. Đâu mới
là bưởi đặc sản Đoan Hùng?
Nếu chỉ nói bưởi
Đoan Hùng thì xin thưa có hàng chục giống bưởi nổi tiếng được trồng tại Đoan
Hùng. Từ các loại bưởi thông thường như: bưởi chua, bưởi đào, bưởi đỏ, bưởi lai
mỹ.. đến các loại bưởi nổi tiếng như: Bưởi Diễn, bưởi lã hoàng, bưởi đường
Quế Dương, bưởi soi hà… thậm chí cả bưởi da xanh bến tre cũng bắt đầu được trồng
tại Đoan Hùng, Phú Thọ. Tuy nhiên loại bưởi được công nhận là đặc sản, được cục
sở hữu trí tuệ gắn thương hiệu đặc sản ( Ngày 8/2/2006) & được đăng danh bạ,
bảo hộ thương hiệu, xuất xứ… thì chỉ có 2 giống sau:
Bưởi Sửu Chí
Đám: Đây là giống bưởi
được nhân giống từ nhà lão nông tên Sửu ở làng Chí Đám , Đoan Hùng cách đây
trên 200 năm. Giống bưởi này phát triển tốt trên đất phù xa sông Lô và sông Chảy.
Đặc điểm quả bưởi Sửu chính gốc thành cao, múi ráo, trục quả rỗng, tôm mọng nước,
mùi thơm rất đặc trưng, chỉ cần gọt bưởi là đã thấy mùi thơm ngào ngạt. Để nhận
biết bưởi sửu chính gốc quý khách nên nhìn vào hình dáng và hạt bưởi. Hạt bưởi
sửu có màu nâu sậm chứ không trắng.
Chú ý: Một số người lợi dụng sự khan hiếm
của bưởi Sửu đã dùng bưởi Xuân Vân (Bưởi Soi Hà – Tuyên Quang) để dán mác bưởi
Sửu bán với giá cao thu lợi. Quý khách hãy cảnh giác để tránh bị nhầm. Đặc biệt
do nhu cầu mua bưởi Sửu luôn vượt nguồn cung , những năm gần đây ở Đoan Hùng
nhiều người trồng bưởi tại Đoan Hùng cũng nhầm lẫn giữa bưởi Sửu và bưởi Xuân
Vân. Để lấy lòng tin của người tiêu dùng nhiều người gọi bưởi Xuân Vân là bưởi
Sửu VÀNG.?? Trên thực tế bưởi Sửu chỉ có 1 loại.
Bưởi Bằng
Luân: Là giống bưởi được
trồng nhiều tại Xã Bằng Luân, tên gốc gọi là bưởi Khả Lĩnh, xuất xứ từ làng Khả
Lĩnh thuộc Phủ Đoan Hùng xưa chính vì vậy giống bưởi này còn có tên gọi bưởi Phủ
Đoan. Làng Khả Lĩnh là một làng giáp danh của Đoan Hùng và Yên Bái chính vì vậy
mà bưởi Bằng Luân cũng được trộng ở một số xã tại Yên Bái như Đại Minh, Hán Đà.
Ngày nay bưởi Khả Lĩnh được đăng danh bạ với tên là Bưởi Bằng Luân. Và được trồng
rộng rãi khắp các xã trong huyện.
Bưởi Bằng Luân
có đặc điểm quả nhỏ hình cầu dẹt khi chín có màu vàng rơm, màu thịt quả trắng
trục quả đặc vị ngọt thanh đậm, vị thơm. Vỏ bưởi và cùi bưởi rất mỏng, khi để
lâu vỏ quả héo đi, lúc này cầm bưởi sẽ rờ thấy múi bên trong. Bưởi Bằng Luân có
một đặc điểm là cây bưởi non thì quả dễ bị khô hoặc gạo nếu chăm sóc và bảo quả
không tốt. Đây chính là đặc điểm làm cho giá bưởi Bằng Luân có sự chênh lệch rất
lớn trên thị trường. Có những nơi người ta bán bưởi Đoan Hùng (Bưởi Bằng Luân)
với giá rất rẻ. Đó là vì họ bán bưởi Đoan Hùng dạt, vườn non, tỷ lệ quả khô nhiều.
Còn những quả ngon đều được chọn lọc ra bán với giá cao hơn rất nhiều, quý
khách mua bưởi chớ nên chọn bưởi rẻ quá mà mua phải bưởi gạo không ăn được phải
bỏ thì thành ra mua rẻ hóa mua đắt đấy ạ.
Làm thế nào
để nhận biết và chọn được bưởi Đoan Hùng ngon?
Điều đầu tiên
mong bạn hãy nhớ
– Mua bưởi Đoan
Hùng phải biết rõ mình đang mua bưởi gì? Bưởi Bằng Luân hay bưởi Sửu hay bưởi
lai mỹ trồng tại Đoan Hùng.
– Bưởi đặc sản
Đoan Hùng là bưởi ngọt
– Nếu muốn mua
bưởi ngon nhất hãy tìm bưởi Sửu nhưng hãy cẩn thận kẻo bị nhầm, bưởi Sửu không
bị khô như bưởi Bằng Luân, mua bưởi Sửu chỉ cần chú ý để làm sao mua đúng loại
không bị đánh tráo từ bưởi khác. Nếu có điều kiện đến tận nơi hãy lựa chọn những
vườn bưởi ở thế đất cao, đất đồi sẽ ngon hơn bưởi Sửu ngoài bãi ven sông.
Bưởi Sửu Chí
Đám có hình dáng bầu bầu, thành cao
Cách chọn
bưởi Sửu loại A của dân buôn bưởi: Dùng 2 bàn tay ôm vào quả bưởi, đầu 2 ngón
tay cái chạm nhau, nếu hai bàn tay vừa ôm hết quả bưởi thì gọi là 1 trét ( 2
ngón cái chạm nhau, 2 đầu ngón giữa chạm nhau) . Quả bưởi loại A được tính là 1
trét 2 hoặc 1 trét 3. Có nghĩa là khi dùng 2 tay ôm quả bưởi và đặt thêm 2 ngón
tay hoặc 3 ngón tay nữa mới kín hết quả.
Cách chọn bưởi
Bằng Luân loại A: Chọn quả bưởi nặng tay, khi cầm vào thì thấy mát và mềm đều,
trọng lượng tiêu chuẩn từ 800g đến 1000g (lúc mới hái). Bưởi Bằng Luân vỏ rất mỏng
bưởi sau khi thu hoạch 10 -20 ngày bưởi sẽ xuống nước và mềm đều, có thể
rờ thấy múi thì là bưởi ngon.
Ngoài ra cách tốt
nhất vẫn là bổ bưởi ra ăn thử nếu có điều kiện.
Trên đây là một
số thông tin cơ bản để quý khách có thể chọn mua được bưởi Đoan Hùng ngon. Bên
cạnh những thông tin trên để chọn được bưởi ngon cũng cần phải ăn hết nhiều bưởi
Đoan Hùng mới có kinh nghiệm thực tế. Bưởi là loại hoa quả sạch, rất tốt cho cơ
thể, bưởi Đoan Hùng lại càng sạch vì không sử dụng thuốc bảo quản vẫn có thể để
được 3-6 tháng mà không hỏng. Thậm chí để cảng lâu ăn càng ngon. (Nhưng đừng
lâu quá nhé). Bạn hãy đặt mua bưởi Đoan Hùng ngay hôm nay để có giá tốt nhất.
Càng về sau bưởi càng đắt mà lại không có hàng rất dễ bị trộn bưởi.
2. Cách chọn
bưởi Đoan Hùng ngon
Căn cứ vào vỏ
quả
Để lựa chọn bưởi
Đoan Hùng Đúng chuẩn, người mua cần tìm những quả bưởi có màu vàng sáng mịn,
không sần sùi. Đặc biệt, những quả có vết rám to càng tốt bởi nó chứng tỏ đây
là những trái đủ độ già, hương vị sẽ thơm ngon hơn. Ngược lại, những quả không
có vết rám hoặc vết rám nhỏ thì người tiêu dùng cũng không nên mua vì chúng còn
non, ăn không ngon.
Nếu như những
giống bưởi khác khi chín vỏ tươi thì vỏ bưởi Đoan Hùng ngon thường héo. Tuy
hình thức không đẹp mắt nhưng không ảnh hưởng đến chất lượng quả bên trong. Vỏ
càng héo, càng nhăn nheo thì hương vị càng đậm đà bởi nó thường là quả của những
cây bưởi lâu năm.
Căn cứ trọng
lượng quả
Để lựa chọn bưởi
Đoan Hùng ngon, người mua cũng có thể dựa trên trọng lượng quả. Có nhiều loại
bưởi to, mọng nước nên khối lượng có thể lên tới 1,2- 1,5 kg. Tuy nhiên, bưởi
Đoan Hùng thì khác, vì quả có hình dáng dẹt tròn nên mỗi quả có trọng lượng khá
nhẹ, thường chưa đến 1kg. Cũng vì lý do này mà nó thường được bán theo quả chứ
không bán theo cân như các loại bưởi khác.
Căn cứ vào tiếng
kêu khi gõ vỏ bưởi
Trên các diễn
đàn, nhiều chị em chia sẻ bí quyết mua bưởi Đoan Hùng tép mọng nước, cùi mỏng,
vị thanh mát dựa trên việc gõ vào vỏ bưởi. Những quả khi dùng tay gõ vào vỏ
phát ra tiếng kêu bốp bốp thì là do vỏ dày, tép ít, không mọng nước, hương vị
không ngon. Người mua nên lựa chọn những quả bưởi khi gõ vỏ kêu cạch cạch vì
đây là những quả già, mọng nước và vỏ mỏng.
Ăn thử
Không phải ngẫu
nhiên bưởi Đoan Hùng lại được nhiều người yêu thích. Giống bưởi này có hương vị
thơm ngon, vị ngọt thanh mát, hương thơm đặc trưng khiến người ăn cảm giác ngon
miệng, thoải mái. Vị ngọt thanh mát này là cơ sở để phân biệt với các loại bưởi
khác trên thị trường. Cùi bưởi màu trắng, tép bưởi trắng ngà, mọng nước.
Tuy nhiên trên
thị trường ngày nay có rất nhiều loại bưởi giả danh bưởi Đoan Hùng, chất lượng
lại kém. Do đó, người mua giữa thật – giả lẫn lộn không biết đâu mới là bưởi
Đoan Hùng thơm ngon. Trên đây là một số kinh nghiệm “vàng” giúp các chị em lựa
chọn bưởi Đoan Hùng đúng chuẩn để được thưởng thức hương vị thơm ngon của loại
quả này nhé.
3. Cách bảo
quản bưởi Đoan Hùng
Để bảo quản bưởi Đoan Hùng được tươi lâu, trước tiên bạn cần
lưu ý phải chọn quả của những cây bưởi già, từ 50 – 60 năm trở lên. Thêm vào
đó, bạn nên chọn quả có hình dáng đẹp, không sâu, bệnh, không bị trầy xước, đủ
độ chín cần thiết.
Cách bảo quản
bưởi Đoan Hùng làm đồ thờ, tế lễ
Nếu bạn mua bưởi
Đoan Hùng về để thắp hương, làm đồ thờ, tế lễ và muốn bảo quản bưởi Đoan Hùng
tươi lâu thì có thể làm theo các bước sau.
Bước 1: Công
đoạn thu hoạch, xử lý, làm sạch quả
Quả được thu hoạch
đúng độ chín. Sau khi cắt rời khỏi cây, bạn ngâm ngay vào nước sạch, cắt cuống
quả trong nước lã sạch, vớt ra khỏi nước và lau khô bằng khăn mềm. Sau đó đợi một
lúc để bưởi khô ráo và tiến hành bôi nước vôi vào cuống quả.
Bước 2: Chuẩn
bị địa điểm, vật liệu bảo quản
Địa điểm cũng
như nơi cất giữ bưởi Đoan Hùng phải thật sự thoáng mát. Cần chuẩn bị cát sạch
được rửa bằng nước vôi trong, để ráo nước. Bước này phải được thực hiện cẩn thận
vì đã có trường hợp bảo quản bưởi trong cát mà không xử lý khiến cho vỏ quả bị
thối và lây lan sang cả lô quả bảo quản. Điều này sẽ làm hỏng những quả bưởi
quan trọng, dùng làm đồ thờ của bạn đấy!
Kế đến, bạn xếp
ván, khung ván thủng ô hoặc ô chứa vào nơi bảo quản.
Bước 3: Tiến
hành bảo quản
Phủ lên bề ván,
khung ván, ô chứa một lớp cát dày 8 – 10 cm rồi xếp quả bưởi đã xử lý lên lớp
cát đó. Bưởi được xếp theo hàng ô vuông, mỗi hàng cách nhau 5cm, mỗi quả cách
quả 5cm. Lớp quả thứ nhất xếp xong phủ tiếp 1 lớp cát dày 5 – 10 cm rồi
tiếp xếp lớp quả thứ hai. Cách làm này lặp đi lặp lại và chỉ xếp từ 5 đến 6 lớp
để thuận lợi cho công tác kiểm tra sau này. Trên cùng phủ một lớp cát dày 10
cm.
Bước 4: Tổ
chức kiểm tra loại bỏ những quả hư hỏng
Định kỳ 20 – 25
ngày, bạn tiến hành kiểm tra từng lớp quả để loại bỏ những quả hư hỏng nhằm
tránh lây lan sang những quả khác. Sau khi kiểm tra xong loại bỏ hết những quả
hư, tiến hành xếp lại như các bước trên.
Bảo quản bưởi
Đoan Hùng dùng để ăn dần
Cách
1: Bảo quản trên giàn tre.
Cách này khá
đơn giản, bạn chỉ cần làm giàn bằng tre hay gỗ nhiều tầng, mỗi tầng cách nhau
25 – 30 cm. Sau đó xếp quả bưởi kín từng tầng, lưu ý phải để giàn bảo quản nơi
khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp. Cách này bảo quản bưởi Đoan Hùng được 3 – 4
tháng sau thu hoạch.
Lưu ý: Nếu thấy vỏ ngoài quả bưởi đã héo
nhăn nheo, đừng lo, bên trong các múi bưởi vẫn mọng nước, tép không nát, ăn ngọt
đậm đà hơn, giá bán lại tăng gấp 1,5 – 2 lần lúc thu hoạch. Mặt khác, tránh xếp
trồng các quả lên nhau gây đè nén, nát bưởi sẽ hỏng nhanh hơn.
Cách 2: Bảo
quản trong túi lưới
Để cho bưởi ráo
hết phần nhựa khoảng 10 – 15 ngày, sau đó cho vào túi lưới hay rổ bảo quản nơi
thoáng mát để ăn dần. Nếu thời tiết có độ ẩm cao thì phải kiểm tra thường
xuyên. Không nên cất bưởi trong những túi nhựa hay trong tủ lạnh vì bưởi sẽ
nhanh bị hỏng hơn.
Cách
3: Bảo quản trong túi ni-lông
Khi bưởi hái xuống
được chừng 5 – 10 ngày, bạn dùng vôi bột hòa tan bôi vào đầu cuống bưởi. Cách
này nhằm ngăn không cho vi sinh vật thâm nhập vào trái bưởi từ cuống. Sau đó, lấy
túi ni – lông cho từng quả bưởi vào và buộc chặt lại, tránh tiếp xúc với nước
và hơi ẩm. Cách này nhằm ngăn không cho không khí tiếp xúc với trái bưởi.
Ngoài ra, các bạn
cũng có thể rắc một lớp mỏng vôi bột khô xuống dưới nền gạch (gạch hoa, hoặc nền
khô ráo), sau đó đặt bưởi lên trên nền giúp bưởi Đoan Hùng khi hỏng không lan
sang các quả khác. Với cách này các bạn có thể bảo quản bưởi được chừng 2
tháng.
Lưu ý: Khi xếp bưởi các bạn để cuống bưởi
úp xuống mặt đất hay mặt sàn vì rất dễ khiến vi khuẩn xâm nhập từ cuống bưởi sẽ
làm quả bị hỏng.
Vậy là bài viết
đã hướng dẫn bạn cách bảo quản bưởi Đoan Hùng được tươi lâu. Giống bưởi Đoan
Hùng nếu được bảo quản đúng cách có thể sử dụng trong khoảng 2-3 tháng nên bạn
có thể yên tâm mua bưởi Đoan Hùng để thưởng thức nhé!