Đều là rau cần nhưng do sinh trưởng trong những điều kiện
khác nhau nên tính chất và tác dụng của cần ta và cần tây không hề giống nhau.
Bài viết dưới đây sẽ giúp các bạn tìm hiểu về cần ta và cần ta khác cần tây như
thế nào nhé.
Một trong những món rau có lợi, nhất là vào mùa đông được
các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng đó chính là rau cần. Tuy chúng vị không đậm
đà như một số loại rau khác, nhưng chính cái vị ấy lại mang đến nhiều công dụng
tuyệt vời cho người cao huyết áp, tiểu đường được cải thiện bệnh đấy. Rau cần
có hai loại: cần ta và cần tây. Cần ta sinh trưởng ở những nơi ẩm ướt, thường
được trồng ở các ruộng nước, nên còn có tên gọi khác là “cần nước”. Còn cần tây
mọc ở trên cạn, nên còn gọi là “cần cạn”. Để dùng đúng trong chữa bệnh, ta nên
biết rõ tính năng của từng loại nè.
1. Rau cần ta là gì?
Rau cần ta (Oenanthe stolonifera (Roxb.) Wall) hay
còn gọi là rau cần nước, cần cơm hay cần ống, thuộc họ hoa tán (Apiaceae).
Rau không những chữa đầy bụng, nôn mửa ở trẻ em mà còn điều trị việc tiểu ra
máu, tiểu buốt, rắn cắn, bò cạp đốt,...
Đặc điểm
Cần ta thuộc cây thân thảo nhẵn, có chiều cao từ 20 – 60cm.
Thân cây xốp, mềm, màu trắng, xanh nhạt hoặc huyết dụ và được chia làm nhiều đốt.
Phần thân giữa ở các đốt sẽ rỗng ở bên trong, còn những đốt trên ngọn thường chỉ
mang một lá.
Lá cần ta màu xanh đậm, mọc so le và chia thành nhiều thùy.
Hai bên mép có hình răng cưa và có bẹ lá to ôm lấy thân, mọc bò dài ngập trong
bùn, bén rễ ở những mấu. Cuống lá thì dài từ 3 – 8cm, những lá gần ngọn thường
không có cuống. Từ các kẽ lá có thể mọc ra những nhánh con có thể phát triển
thành cây mới.
Phần gốc cần ta già thì sẽ cứng và dai hơn. Nó dính liền với
chùm rễ và ăn sâu vào lớp bùn để hút chất dinh dưỡng nuôi cây. Ngoài ra, rễ cây
còn mọc rải rác ở một số đốt. Mùa hoa quả sẽ rơi vào dịp tháng 4 – 6, quả mang
dáng hình trụ – thuôn và có 4 cạnh lồi.
Phân bố
Rau cần ta có nguồn gốc từ khu vực Đông Á. Ngoài Việt Nam
thì cây còn được trồng phổ biến ở các nước khác như: Thái Lan, Trung Quốc, Đài
Loan, Nhật Bản, Ấn Độ hay Ý để làm lương thực và dược liệu chữa bệnh.
Chúng ưa sống ở những nơi có khí hậu mát mẻ (tầm 15 – 20 độ),
ẩm ướt, khu vực có nhiều nước và bùn như sông, hồ, ao, ruộng. Đây là loại cây
sinh sản vô tính, phát triển bằng cách đâm chồi ở các kẽ lá.
Bộ phận dùng
Toàn cây (dùng tươi hoặc phơi khô) đều có giá trị dược liệu
và được y học cổ truyền sử dụng làm thuốc chữa bệnh.
Thành phần hoá học
Rau cần ta chứa 0,066% tinh dầu; 1,4% tro; 1,51% Protein; Sắt;
0,28% chất béo; Canxi; 2,47% Carbohydrate; đạm; đường; Photpho; Caroten; axit hữu
cơ cùng các loại vitamin như: A, B1, B2, P và C.
2. Tác dụng của rau cần ta
Rau cần ta có nhiều tác dụng tốt đối với
sức khỏe của con người, phải kể đến như:
- Chống viêm gan: Rau cần ta có các hoạt chất giúp hạn chế
sự nhân lên của virus viêm gan B. Rau cần ta rất tốt cho những bệnh nhân bị tổn
thương gan cấp, xơ gan, gan nhiễm mỡ,...
- Thanh nhiệt
- Hạn chế đầy hơi, chướng bụng, buồn nôn
- Chữa các triệu chứng sốt, cảm
- Rau cần ta giã nát còn có tác dụng điều trị áp xe, rắn
cắn, bò cạp đốt,...
3. Rau cần ta khác cần tây như thế nào?
Về đặc điểm, phân bố
Khác với cần ta, rau cần tây chủ yếu sống trên cạn.
Thân mọc đứng cao khoảng 1m, có rãnh dọc. Lá ở gốc có cuống, chỉ chia là ba
thùy, dạng hình tam giác. Các lá giữa và ở ngọn sẽ không có cuống, cũng chia ba
thùy, xẻ 3 hoặc không chia thùy luôn. Hoa có màu trắng hay xanh lục và được xếp
thành tán.
So với cần ta có nguồn gốc vùng Đông Á thì cần tây lại đến
từ vùng ôn đới ẩm. Cây ưa khí hậu ẩm mát, chịu được lạnh, không chịu được nắng
nóng nên sau khi di nhập vào nước ta, chúng chỉ phát triển tốt trong các mùa
đông – xuân.
Về công dụng
- Rau cần ta
Hạ huyết áp: Cần ta chứa nhiều chất xơ, không
chất béo, lại ít đường nên rất tốt cho bệnh cao huyết áp. Người bệnh có thể
dùng bằng cách nấu cháo ăn 2 – 3 bữa/tuần, sau một thời gian huyết áp sẽ ổn định
hơn.
Giải độc cơ thể: Hàm lượng Albumin có trong cần ta
là một chất rất ít có trong các loại rau khác. Nó có thể chống tiêu khát, giải
độc cơ thể, đặc biệt là ngộ độc kim loại nặng. Bạn có thể dùng nước ép cần ta cả
rễ sẽ có tác dụng tốt hơn.
Cải thiện chứng thiếu máu: Cần ta có chứa một hàm lượng
chất sắt, Photpho tương đối nhiều giúp cho những người bị chứng thiếu máu được
cải thiện. Bạn có thể dùng chúng xào với thịt bò càng có hiệu quả hơn.
Giảm ho, viêm phế quản: Bệnh này rất hay gặp vào mùa đông,
nhất là trẻ em và người già. Để điều trị bệnh nhẹ, bạn có thể dùng nước ép cần
ta hòa thêm chút muối rồi hấp cách thủy cho nước nóng thì uống sẽ có tác dụng.
Lưu ý: Người mắc chứng ngứa hoặc vẩy nến thì
không nên dùng nhiều bởi nó có chứa Arachidon – chất xúc tác cho phản ứng viêm
tấy khiến bệnh lâu khỏi hơn.
- Rau cần tây
Dưới đây là các công dụng của
cần tây:
Giảm lượng cholesterol cao: Cần tây có chứa một loại hợp chất
“độc nhất vô nhị” gọi là 3-n-butylphthalide (tên viết tắt là BuPh) có tác dụng
làm giảm lượng lipid máu (hay còn gọi là mỡ máu) trong cơ thể đó.
Phòng tránh lở loét: Điều này thì đa số mọi người ít biết
đến về cần tây nè. Nó có thể giúp ngăn ngừa và giảm hình thành các vết loét gây
đau đớn. Theo nghiên cứu năm 2010, cần tây được cho rằng có chứa chiết xuất
Ethanol, vì thế, đặc biệt hữu ích trong việc bảo vệ thành ống tiêu hóa khỏi
tình trạng lở loét.
Hỗ trợ giảm cân: Cần tây đặc biệt rất ít calo và là
thực phẩm quý giá giúp bạn giảm cân đấy. Nó không những giàu dinh dưỡng mà còn
giúp điều chỉnh quá trình trao đổi chất béo lipid, hỗ trợ việc giảm cân một
cách hiệu quả.
Bảo vệ cơ thể khỏi ung thư: Cùng với cà rốt, thì là, ngò tây
và củ cải, cần tây có chứa các hợp chất ngăn ngừa tổn thương tế bào gọi là
Polyacetylene. Nó đã được chứng minh việc giảm độc tố và chống lại các nguyên
nhân hình thành ung thư, đặc biệt là ung thư vú, ung thư ruột và bệnh bạch cầu.
4. Cách sử dụng rau cần ta
Chế biến món ăn
Ra cần ta có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon khác
nhau, vừa tạo thêm hương vị cho món ăn, vừa tốn cho sức khỏe: bò xào, mực
xào, miến trộn, nộm, bún cá, canh sườn non...
Nước ép rau cần ta
Bạn có thế lấy rau cần ta ép lấy nước để uống, vừa giải
khát vừa tốt cho sức khỏe. Nước ép rau cần ta giúp hạn chế tăng huyết
áp, tăng cholesterol máu, mất ngủ, ngủ không ngon,...
5. Lưu ý khi sử dụng rau cần ta
Hi vọng qua bài viết trên, các bạn sẽ hiểu thêm về hai loại
rau cần phổ biến ở nước ta: cần ta và cần tây. Do sinh trưởng ở điều kiện khác
nhau nên tính chất và tác dụng cũng khác nhau. Để dùng đúng trong chữa bệnh, ta
nên biết rõ tính năng của từng loại nhé.